Świadectwo energetyczne, znane również jako świadectwo charakterystyki energetycznej, stanowi kluczowy element w zakresie efektywności energetycznej budynków. Ten dokument jest nie tylko prawnym obowiązkiem, ale również ważnym narzędziem pomagającym właścicielom, najemcom oraz użytkownikom zrozumieć i kontrolować zużycie energii w budynku. Od 28 kwietnia 2023 roku, zgodnie z nowymi przepisami, świadectwo energetyczne jest obowiązkowe dla wszystkich budynków, a jego brak może prowadzić do surowych kar finansowych. Ale co tak naprawdę oznacza posiadanie takiego dokumentu?
Świadectwo energetyczne jest dokumentem, który uwzględnia podstawowe potrzeby energetyczne budynku, takie jak ogrzewanie, wentylacja, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, klimatyzacja czy oświetlenie. Dzięki temu pozwala właścicielom i użytkownikom budynków na lepsze zrozumienie i kontrolę zużycia energii. Co więcej, jest to także kluczowy element w promowaniu budownictwa efektywnego energetycznie i zwiększaniu świadomości społecznej w zakresie oszczędności energii. Czyli, tak naprawdę, cel jego wprowadzenia wynika z troski o środowisko naturalne oraz racjonalne gospodarowanie zasobami.
Czy świadectwo energetyczne jest obowiązkowe ?
Świadectwo energetyczne jest wymagane w przypadku sprzedaży lub wynajmu nieruchomości, a także podczas składania zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie budynku. Właściciele domów, których nieruchomość została wybudowana przed 2009 rokiem, również muszą posiadać to świadectwo od 28 kwietnia 2023 roku.
Nowe przepisy dotyczące świadectwa energetycznego
Zmiany w prawie wprowadzone od 28 kwietnia 2023 roku rozszerzają strefę obowiązku posiadania świadectwa energetycznego. Do tej pory dotyczyło to głównie budynków wybudowanych po 2009 roku. Jednak zgodnie z nowymi przepisami, od tej daty posiadanie takiego dokumentu stanie się koniecznością dla budynków- zarówno indywidualnych, jak i wielorodzinnych, niezależnie od roku ich wybudowania.
Podkreślenia wymaga, że kopia świadectwa energetycznego będzie musiała być przedstawiona wraz z zawiadomieniem o zakończeniu budowy, wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie budynku, ale też w momencie, gdy budynek będzie oferowany do wynajmu lub sprzedaży. Co istotne, świadectwo energetyczne staje się obowiązkowe także dla wszystkich mieszkań w blokach, które są wynajmowane lub sprzedawane.
Wprowadzenie tych zmian to kolejny krok w kierunku promowania większej świadomości energetycznej i odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego. Ułatwi też potencjalnym nabywcom i najemcom ocenę przyszłych kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości.
Proces uzyskiwania świadectwa energetycznego
Proces uzyskiwania świadectwa energetycznego rozpoczyna się od zlecenia przygotowania dokumentu. Zlecenie takie może złożyć właściciel, zarządca budynku albo inwestor. Jeżeli mówimy o nowym budynku, to na developerach ciąży obowiązek dołączenia takiego świadectwa do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.
Nie każda jednak osoba może wystawić świadectwo energetyczne. Zgodnie z ustawą, uprawnienia do tego ma osoba, która posiada odpowiednie kompetencje potwierdzone dyplomem ukończenia studiów wyższych z zakresu architektury, architektury krajobrazu, pożarnictwa lub innych studiów związanych z energetyką i energetycznym budownictwem. Pełen wykaz osób uprawnionych do wystawienia świadectwa energetycznego można znaleźć na stronie centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
Jeżeli chodzi o koszty związane z uzyskaniem świadectwa energetycznego, to są one zróżnicowane i zależą przede wszystkim od powierzchni lokalu czy budynku, ale także od firmy, która wykonuje analizę charakterystyki energetycznej. Cenę może także podnieść złożoność procesu obliczeń czy też konieczność przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań. Średnio jednak, za świadectwo dla mieszkania zapłacimy od 200 do 600 zł, dla domu jednorodzinnego od 400 do 1000 zł, natomiast dla budynków wielorodzinnych i użyteczności publicznej ceny zaczynają się od 1500 i 2000 zł.
Budynki zwolnione z obowiązku posiadania świadectwa energetycznego
Chociaż przepisy wprowadzające obowiązek posiadania świadectwa energetycznego mają szeroki zakres, istnieją pewne wyjątki. Oznacza to, że niektóre budynki są zwolnione z tego obowiązku:
1. Budynki, które są używane przez właściciela wyłącznie na własny użytek. Oznacza to, że jeśli nie planujesz wynajmować ani sprzedawać swojego budynku, nie musisz posiadać świadectwa energetycznego.
2. Budynki zabytkowe, objęte ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, są zwolnione z obowiązku posiadania świadectwa energetycznego.
3. Miejsca kultu oraz budynki służące do działalności religijnej.
4. Budynki mieszkalne, które są przeznaczone do użytkowania nie dłużej niż przez 4 miesiące w roku.
5. Małe budynki wolnostojące o powierzchni poniżej 50 m².
6. Budynki przemysłowe i gospodarcze, które nie mają instalacji zużywających energię.
7. Gospodarstwa rolne, które posiadają wskaźnik EP określający roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższy niż 50 kWh/mkw/rok.
Jeżeli twój budynek spełnia którekolwiek z tych kryteriów, nie musisz martwić się o uzyskanie świadectwa energetycznego.
Ważność świadectwa energetycznego i sytuacje wymagające aktualizacji
Świadectwo energetyczne jest ważne przez okres 10 lat od dnia jego sporządzenia. Po tym czasie, jeśli budynek dalej jest użytkowany, należy dokonać ponownego audytu energetycznego i wydać nowe świadectwo.
Sytuacje, które wymagają sporządzenia nowego świadectwa energetycznego to przede wszystkim wszelkie prace budowlano-instalacyjne, które wpływają na zmianę charakterystyki energetycznej budynku. Do takich prac należą między innymi:
– wymiana okien na bardziej energooszczędne,
– wymiana lub modernizacja systemu ogrzewania,
– dodatkowe ocieplenie budynku,
– instalacja systemów wykorzystujących odnawialne źródła energii.
Po wykonaniu tych zmian, stare świadectwo energetyczne traci aktualność, ponieważ nie odzwierciedla już rzeczywistego zużycia energii przez budynek. W takim przypadku konieczne jest wykonanie nowego audytu energetycznego i wydanie nowego świadectwa energetycznego.
Konsekwencje prawne braku świadectwa energetycznego
Brak świadectwa energetycznego może prowadzić do konsekwencji prawnych. Dotychczas za brak takiego dokumentu w przypadkach, które tego wymagały, obowiązywały kary w wysokości nawet do 5 tys. zł.
Jednak od 28 kwietnia 2023r., zgodnie z nowymi przepisami, zasady dotyczące kar zaostrzają się. Wprowadzone zostają nowe kary, które dotyczyć będą dwóch grup: właścicieli i inwestorów budynków oraz audytorów energetycznych wystawiających świadectwa energetyczne.
Właścicielom i inwestorom, nieprzekazującym świadectwa energetycznego w trakcie sprzedaży lub najmu nieruchomości, grozi kara grzywny. Nie podano jeszcze konkretnej wysokości tych kar, ale można przypuszczać, że będą one adekwatne do powagi naruszenia przepisów.
Z kolei osoby wydające świadectwa energetyczne będą podlegać odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Każdy obiekt wyceniany jest indywidualnie, dlatego bardzo ważne jest, aby audytor energetyczny rzetelnie i dokładnie przeprowadził badanie budynku i sporządził świadectwo zgodne z rzeczywistością.
Podsumowanie
Podsumowując, po 28 kwietnia 2023 roku, świadectwo energetyczne jest obowiązkowe dla praktycznie wszystkich właścicieli budynków, bez względu na to, kiedy zostały one wybudowane. Przepisy dotyczą również mieszkań w blokach. Wyjątki stanowią budynki przeznaczone na cele religijne, chronione prawem konserwatorskim, przeznaczone do użytkowania sezonowego, o powierzchni poniżej 50 m², a także gospodarstwa rolne o określonym wskaźniku zużycia energii. Dokument jest ważny przez 10 lat, a jego sporządzenie kosztuje średnio od 500 do 1000 zł.
Pomimo kosztów, istnieje wiele korzyści z posiadania tego dokumentu. Świadectwo energetyczne pomaga zrozumieć, jak budynek zużywa energię, i daje możliwość zidentyfikowania obszarów, które można by poprawić, aby obniżyć rachunki za energię i zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko. Ponieważ dokument ten staje się coraz bardziej wymagany przez prawo, może to również być korzystne dla wartości nieruchomości.
Pamiętajmy, że posiadanie świadectwa energetycznego to nie tylko spełnienie przepisów prawa, ale przede wszystkim świadomość energetyczna naszych budynków, co przekłada się na oszczędności i komfort użytkowania.
